The Polaroid of the Day (1) Een zelfonderzoek.

The Polaroid of the Day. Een zelfonderzoek naar beelden.

Hoe ver kun je gaan in het analyseren van beelden?
Waarschijnlijk tot in het oneindige.

Heeft dat zin?
Alleen om tijdelijk onze obsessies te bevredigen.

Raakt die fascinatie ooit verzadigt?
Helaas, ik denk het niet. De geest kent geen grenzen.

Wat denk je zelf? Waar moet je beginnen?

De directe ervaring van een beeld is waar het allereerst om gaat. Ga maar eens voor een schilderij staan en neem de tijd.

Dit is een ervaring van een andere orde dan een beeld ontleden naar zijn componenten: lijnen, vlakken en die veelheid aan eigenschappen en technieken waaruit beelden zijn opgebouwd.

Hier gaat het om het fysieke, de emotie, de ervaring – als reflectie.

En dan is er nog dit:

Ooit maakte ik een documentaire. Toen ik de beelden later terugzag voelde ik plotseling de chaos van dat moment. Een beeld kan dus iets overdragen van het bewustzijn van de maker. En misschien roept dat weer iets op bij de kijker, een trilling die de ervaring overdraagt. Beelden werken als spiegels

Spreken of schrijven over beelden kan zich dus op diverse lagen afspelen.

In het geval van The Polaroid of the Day gaat het niet alleen om het schrijven over de beelden, het gaat ook om de vraag waarom ik een specifiek beeld gekozen heb om te tonen.

We leven in een beeldcultuur.
We zwemmen in een beeldenstroom.
Wat doen die beelden met mij, met jou, met ons?

Ik denk aan de recente beelden van de moord op de Russische Ambassadeur in Ankara. Er is iets vreemds met die beelden. Ze doen me denken aan de geënsceneerde kunstfotografie van Jeff Wall. Wall toont ons beelden die over het leven zelf gaan, of over historische gebeurtenissen. Die beelden zijn nagemaakt, in scene gezet, kleine theaterstukjes, die van gewone of ongewone momenten een hyperrealiteit maken. Dat het niet echt is kun je voelen, maar het beeld zelf spreekt dat tegen. Dat zorgt voor een vervreemdend effect. We worden op het verkeerde been gezet.

Zo’n zelfde effect bespeur ik bij de foto’s (en de filmpjes) over de moord op Karlov. Misschien dat de ruimte van de galerie er iets mee te maken heeft en de verlichting. En het feit dat de camera’s bleven doorgaan met opnemen, onafhankelijk van de gebeurtenissen. Alsof een camera tegenwoordig per definitie een beveiligingscamera is. Je krijgt het sterke gevoel dat iedere speler in dat drama een acteur is en dat je deze beelden al eerder hebt gezien. De reïncarnatie van een voorstelling in een opstelling binnen een tafereel; de remake van een koningsdrama binnen de herhaling van een soap.

Dit tart de grenzen van wat geloofwaardig is. Echt en Onecht.

Een onderwerp waar we niet uit gaan komen, behalve als het uitgangspunt vermaak is… literatuur of kunst. Dan is spelen met illusies legitiem, het resultaat: schoonheid als troost. In journalistiek en reclame heet dat bedrog.

Blijkbaar ligt het in de natuur van beelden om onbetrouwbaar te zijn, als het om waarheidsvinding gaat, afgezien van het feit dat beelden te manipuleren zijn. Wat dat betreft zijn beelden net als teksten. Ze zijn te redigeren. Ze bestaan binnen kaders en context. Ze hebben een bedoeling.

Toch… beelden zijn niets meer, of minder, dan zichzelf. Een representatie. We zullen het ermee moeten doen. Met die verleidingskracht, die fascinatie, de betovering.

Is daarmee niets wat het lijkt? Of een voorgevoel van een opvatting, een mening, een standpunt en dus vrijblijvend?

Het gevaar blijft dat we beelden als vanzelfsprekend aannemen en omarmen, zonder ze te bevragen.

Beelden spreken niet altijd en alleen voor zichzelf.
Soms hebben ze een agenda. Een geheim.

Misschien heeft in het tijdperk van Facebook en Twitter ieder beeld een agenda. Of is dat altijd zo geweest? Als zichtbare verbeelding van een persoon, een kwestie of een zaak. Als iets louter ideaals, een image of imago, dat alleen in gedachten bestaat. De illustratie van een interpretatie als indruk van een plaatje.

---

THE POLAROID OF THE DAY

Op 18 december 2016 (16:52) plaatste ik de laatste ‘Polaroids of the Day’ ever op Facebook. De nummers 2107 – 2110. De 1e publiceerde ik op Woensdag 2 maart 2016 (15:11). Einde verhaal? Nee, een belofte die nu om inlossing vraagt. Om mijn motieven onder woorden te brengen. Uit een selectie van dit ‘onderzoek naar beelden’. Een reden om in 2017 dit weblog te blijven volgen. Of vanwege een nieuwe reeks van boekrecensies die in december is gestart.

---

Gerelateerde links

The Polaroid of the Day Album 1 | The Polaroid of the Day Album 2 | The Polaroid of the Day Album 3 | Jeff Wall | Het licht in de kamer – een essay voor literair tijdschrift Extaze met als thema: Echt/Onecht | Zwemmen in de beeldenstroom | Fenomenologie van de rommeligheid

---