En nu even iets persoonlijks (20)

Rotterdam in brand | Tekening: Jos Koch | Mei 1940.

Op 8 juni koos regisseur Ate de Jong drie ingezonden verhalen uit om te verwerken in zijn film Het Bombardement. De Jong maakte zijn keuze bekend in RTL Boulevard en SBS Shownieuws. Hij koos voor de verhalen van Huub Koch, Co van Schaik en Louis van Sinderen. De film gaat op 20 december in Premiere. Hieronder mijn verhaal.

Theo en Jos Koch | Rotterdam | Mei 1940.

Geheugenverlies

Oom Theo is de jongste broer van mijn vader. Hij is 85 als ik hem wederom spreek over het bombardement op het Noordereiland: …het was 11 mei 1940. Het waren de Nederlanders en de R.A.F. die per ongeluk een bom hebben laten vallen op een petroleumopslag vlakbij de Prins Hendriklaan. Het gezin van mijn vader woonde sinds de 20-er jaren in die straat. Naast de ouders en de broers en zussen van mijn vader, woonden er ook nog ooms, tantes en de grootvader van moederszijde. 35 mensen in één pand.

Familie Koch | 1920 | Kleine jongen 3e van links is mijn vader.

Mijn vader had een bijzondere platenverzameling. 78-toeren Big Band Jazz uit Amerika. Ik zie je vader nog met die grote houten bak met 300 platen in zijn armen staan… zegt Oom Theo …hij vroeg zich vertwijfeld af wat hij met die loodzware bak moest doen. Er was geen vorm van vervoer mogelijk. Aan het begin van de straat stonden de eerste panden al in lichterlaaie. Het vuur verspreidde zich razendsnel. Er was geen stromend water en geen brandweer. Overal zaten de Duitsers. Zo heeft je vader die bak met elpees weer in de gang gezet. Toen we later uit de schuilkelder kwamen was de hele straat één rokende ravage.

Alles wat het gezin bezat is in vlammen opgegaan. De oudste zus van mijn vader is nog in het huis geweest om haar mooiste jurken op te halen. In de verwarring heeft ze die ook nog op bed laten liggen.

Eenmaal uit de schuilkelder moesten ze grootvader de ravage laten zien. Die kon niet geloven dat het huis er niet meer was. Hij had zijn gouden horloge op het nachtkastje laten liggen. Alles is zo snel gegaan. Ook de Siamese katers Piet en Wim hebben ze niet meer teruggezien.

Schuilkelder | Rotterdam | Mei 1940 | Tekening: Jos Koch.

In 2002 brak er brand uit in een pand naast de straat waar ik woon. Het heeft 2 uur geduurd voor de brand meester was. Toen heb ik beseft hoe het moet zijn als overal de vlammen uit de huizen slaan en je daar niets aan kunt doen. Dat is wat er op het Noordereiland is gebeurd en een paar dagen later ook in de stad. Niets wat vuur tegenhoudt. Mijn vader was 26. Hij was de enige in zijn familie die er over sprak.

Uitzicht op De Hef | Rotterdam 1940 | Tekening van Jos Koch.

In de dagen na het bombardement heeft het gezin zich over de stad verspreid. Mijn vader en zijn broer Jan gingen wonen bij zijn jongste zus op de Maaskade. Vanuit dat huis hebben ze op 14 mei Rotterdam zien branden. Later gingen ze wonen bij hun oudste broer en zijn vrouw op de Nieuwe Crooswijkseweg. De rest van de familie heeft zich over de stad verspreid of kwam terecht bij familie ergens anders in het land.

Ik heb een tekening van mijn vader die iets voelbaar maakt van het geweld en de vernietiging die in die dagen om zich heen greep. Je ziet vuur, vlammen en explosies. Ook de tekening van de schuilkelder zat daarbij. Daardoor ben je voor even ooggetuige. Voor mijn vader bestond zijn leven uit 2 gedeelten. Voor en na het bombardement.

Noordereiland | Rotterdam | 1940 | Voor en na de bom.

De impact die zo’n gebeurtenis heeft valt bijna niet in woorden uit te drukken. Op bijgaande foto zie je de Prins Hendriklaan voor- en na de vlammenzee. Er is heel lang niet gesproken over het feit dat de Prins Hendriklaan ten onder is gegaan aan friendly fire. Daar hing een soort van schaamte omheen. Ook in de geschiedenisboekjes kon je daar niets over vinden. Een vorm van geheugenverlies.

Het heeft meer dan 40 jaar geduurd voor mijn vader weer een elpee kocht. Persoonlijke bezittingen deden hem niets meer. Je bent blij dat je leeft. Al het andere is relatief, ook de herinnering. Sommige dingen kun je maar beter voor eens en voor altijd vergeten.

Of er een film van maken.

De film Het Bombardement gaat 20 december in Premiere.

Gerelateerde links

De Brandgrens | Rotterdam. 20 Years To Go (filmpje) van Huub Koch.